ตาแพ้แสงเกิดจากอะไร ส่งผลกระทบกับชีวิตและมีวิธีดูแลอย่างไรบ้าง

การมีอาการตาแพ้แสงเป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในปัจจุบัน ทำให้รู้สึกไม่สบายตาเมื่อต้องเจอกับแสงสว่าง ไม่ว่าจะเป็นแสงแดด แสงไฟ หรือแสงจากหน้าจอ ส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันและการทำงาน บางรายมีอาการรุนแรงจนต้องหลีกเลี่ยงการออกนอกบ้าน วันนี้เรามาทำความเข้าใจเกี่ยวกับสาเหตุและวิธีการดูแลอาการตาแพ้แสงที่ถูกต้อง

ตาแพ้แสงคืออะไร

ตาแพ้แสงหรือภาวะตากลัวแสง คือภาวะที่ดวงตามีความไวต่อแสงมากกว่าปกติ ทำให้รู้สึกแสบตา ปวดตา หรือระคายเคืองเมื่อสัมผัสกับแสงที่มีความเข้มสูง หรือแม้แต่แสงในระดับปกติที่คนทั่วไปทนได้ อาการมักเกิดขึ้นทันทีที่สัมผัสแสง และอาจมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น น้ำตาไหล ตาแดง ปวดศีรษะ หรือมีอาการมองเห็นภาพซ้อน ความรุนแรงของอาการแตกต่างกันไปในแต่ละคน บางรายอาจมีอาการเพียงเล็กน้อย ในขณะที่บางรายอาจมีอาการรุนแรงจนส่งผลกระทบต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน

ตาแพ้แสงเกิดจากสาเหตุอะไร

อาการตาแพ้แสงสามารถเกิดได้จากหลายสาเหตุ ตั้งแต่การสัมผัสแสงที่รุนแรงเกินไป โรคตาต่าง ๆ ไปจนถึงการใช้ยาบางชนิด ซึ่งแต่ละสาเหตุอาจส่งผลต่อความรุนแรงของอาการที่แตกต่างกัน การเข้าใจสาเหตุจะช่วยให้เราเลือกวิธีป้องกันและรักษาที่เหมาะสม

การสัมผัสกับแสงที่แรงเกินไป

การสัมผัสกับแสงที่มีความเข้มสูงเป็นสาเหตุทั่วไปของอาการตาแพ้แสง โดยเฉพาะแสงแดดจ้าในช่วงเวลากลางวัน แสงสะท้อนจากพื้นผิวต่าง ๆ เช่น น้ำ หิมะ หรือกระจก รวมถึงแสงจากหน้าจอดิจิทัลที่มีความสว่างมากเกินไป เมื่อดวงตาได้รับแสงที่รุนแรงเกินไป จะทำให้เกิดการระคายเคืองของเรตินาและเซลล์รับแสง ส่งผลให้เกิดอาการปวด แสบตา และอาจทำให้การมองเห็นแย่ลงชั่วคราว ในกรณีที่สัมผัสแสงรุนแรงเป็นเวลานาน อาจทำให้เกิดการบาดเจ็บของเรตินาอย่างถาวรได้

โรคตา

โรคตาหลายชนิด เช่น ต้อกระจก ต้อหิน เยื่อตาอักเสบ กระจกตาอักเสบ หรือโรคจอประสาทตาเสื่อม จะส่งผลต่อโครงสร้างและการทำงานของดวงตา ทำให้ระบบการปรับแสงของม่านตาผิดปกติ หรือทำให้เกิดการอักเสบของเนื้อเยื่อในตา บางโรคอาจทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงของเลนส์แก้วตาหรือจอประสาทตา ส่งผลให้ดวงตาไวต่อแสงมากขึ้น และต้องได้รับการรักษาจากจักษุแพทย์

อายุและสุขภาพของดวงตา

เมื่ออายุมากขึ้นเลนส์แก้วตาจะเสื่อมสภาพและมีการเปลี่ยนแปลงทางเคมี ทำให้แสงกระจายตัวในตามากขึ้น นอกจากนี้ ระบบการปรับตัวของม่านตาก็ทำงานช้าลง ทำให้การตอบสนองต่อการเปลี่ยนแปลงของแสงไม่ดีเท่าเดิม สุขภาพของดวงตาที่ไม่แข็งแรง เช่น การขาดสารอาหารที่จำเป็น หรือการพักผ่อนไม่เพียงพอ ก็ทำให้ดวงตาไวต่อแสงมากขึ้นได้

การได้รับบาดเจ็บทางตา

การบาดเจ็บที่ดวงตาไม่ว่าจะเป็นการถูกกระแทก การโดนสารเคมี หรือการผ่าตัดตา สามารถทำให้เกิดอาการตาแพ้แสงได้ เนื่องจากการบาดเจ็บอาจส่งผลต่อโครงสร้างของดวงตา ทำให้กลไกการป้องกันแสงทำงานผิดปกติ หรือทำให้เกิดการอักเสบของเนื้อเยื่อในตา บางครั้งแม้แผลจะหายดีแล้ว แต่ความไวต่อแสงอาจยังคงอยู่เป็นระยะเวลานาน จึงต้องได้รับการดูแลและฟื้นฟูอย่างถูกวิธี

การใช้ยาบางชนิด

การใช้ยาขยายม่านตา ยาปฏิชีวนะบางชนิด ยารักษาความดันโลหิตสูง ยาขับปัสสาวะ และยารักษาสิว เนื่องจากยาเหล่านี้อาจส่งผลต่อการทำงานของม่านตาหรือระบบประสาทที่ควบคุมการตอบสนองต่อแสง ทำให้ดวงตาไม่สามารถปรับตัวกับความเข้มของแสงได้ตามปกติ บางครั้งอาการอาจหายไปเมื่อหยุดใช้ยา แต่บางกรณีอาจต้องปรึกษาแพทย์เพื่อปรับเปลี่ยนชนิดของยา

ตาแพ้แสงส่งผลกระทบอะไรกับชีวิตบ้าง

อาการตาแพ้แสงส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตในหลายด้าน ทั้งการทำงาน การเดินทาง และกิจกรรมนันทนาการ หลายคนไม่สามารถขับรถในเวลากลางวันได้เพราะแสงสะท้อนจากถนนหรือรถคันอื่น บางรายต้องหลีกเลี่ยงการออกนอกบ้านในช่วงแดดจัด ทำให้กิจวัตรประจำวันถูกจำกัด การทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์หรือในที่ที่มีแสงจ้าก็ทำได้ยากขึ้น อาจส่งผลต่อประสิทธิภาพการทำงานและรายได้ นอกจากนี้ ยังอาจเกิดความเครียดและวิตกกังวลจากข้อจำกัดในการใช้ชีวิต

วิธีการดูแลและป้องกันไม่ให้เกิดอาการตากลัวแสง

การดูแลและป้องกันอาการตาแพ้แสงมีหลายวิธี ขึ้นอยู่กับสาเหตุและความรุนแรงของอาการ บางวิธีสามารถทำได้ง่าย ๆ ในชีวิตประจำวัน ในขณะที่บางกรณีอาจต้องปรึกษาจักษุแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม การป้องกันและดูแลอย่างถูกวิธีจะช่วยบรรเทาอาการและป้องกันไม่ให้อาการแย่ลง

สวมแว่นกันแดดคุณภาพดี

การเลือกแว่นกันแดดที่มีคุณภาพเป็นวิธีป้องกันตาแพ้แสงที่ได้ผลดีที่สุด ควรเลือกแว่นที่สามารถป้องกันรังสี UV ได้ทั้ง UVA และ UVB 100% มีเลนส์ที่เข้มพอเหมาะกับความไวแสงของเรา และมีขนาดกรอบที่ครอบคลุมดวงตาได้มิดชิด นอกจากนี้ ควรพิจารณาเลนส์โพลาไรซ์ที่ช่วยลดแสงสะท้อนจากพื้นผิวต่าง ๆ และอาจเลือกใช้เลนส์เปลี่ยนสีอัตโนมัติที่สามารถปรับความเข้มตามความสว่างของสภาพแวดล้อม

ปรับแสงสภาพแวดล้อมให้พอดี

การจัดการแสงในสภาพแวดล้อมโดยเฉพาะในที่ทำงานหรือที่บ้าน ควรปรับความสว่างของหน้าจอคอมพิวเตอร์และโทรศัพท์มือถือให้พอเหมาะ ไม่สว่างหรือมืดจนเกินไป ใช้ม่านหรือผ้าม่านกรองแสงเพื่อลดแสงจ้าจากภายนอก จัดโต๊ะทำงานให้หลีกเลี่ยงแสงสะท้อนจากหน้าจอ และติดตั้งไฟที่ให้แสงนุ่มนวล ไม่กะพริบหรือจ้าเกินไป นอกจากนี้ ควรใช้ฟิลเตอร์กรองแสงสีฟ้าสำหรับอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์

พักสายตาเป็นระยะ

ควรใช้หลักการ 20-20-20 คือ ทุก ๆ 20 นาที ให้มองไกลออกไป 20 ฟุต เป็นเวลา 20 วินาที เพื่อให้กล้ามเนื้อตาได้ผ่อนคลาย หลีกเลี่ยงการใช้สายตาจ้องหน้าจอติดต่อกันเป็นเวลานาน และควรหลับตาพักเป็นระยะเมื่อรู้สึกล้า นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ และหากทำงานในที่ที่มีแสงจ้า ควรหาที่พักสายตาในบริเวณที่มีแสงน้อยกว่าเป็นระยะ

ใช้เครื่องเพิ่มความชื้นในอากาศ

ความชื้นในอากาศที่เหมาะสมจะช่วยให้น้ำตาไม่ระเหยเร็วเกินไป ลดการระคายเคืองและความไวต่อแสง ควรรักษาระดับความชื้นในห้องให้อยู่ที่ 40-50% และทำความสะอาดเครื่องเพิ่มความชื้นอย่างสม่ำเสมอเพื่อป้องกันการเจริญเติบโตของเชื้อรา นอกจากนี้ อาจใช้น้ำตาเทียมช่วยเพิ่มความชุ่มชื้นให้กับดวงตาโดยตรง

กินอาหารบำรุงสายตา

ควรเลือกอาหารที่อุดมด้วยวิตามินเอ วิตามินซี วิตามินอี ลูทีน ซีแซนทีน และโอเมก้า-3 เช่น ปลาทะเล ผักใบเขียวเข้ม แครอท ฟักทอง ไข่แดง และผลไม้ตระกูลเบอร์รี นอกจากนี้ ควรหลีกเลี่ยงอาหารที่มีน้ำตาลสูงและไขมันอิ่มตัว เพราะอาจเพิ่มความเสี่ยงของการอักเสบในร่างกาย รวมถึงดวงตา

ปรึกษาจักษุแพทย์เป็นประจำ

การพบจักษุแพทย์อย่างสม่ำเสมอเป็นวิธีป้องกันและรักษาอาการตาแพ้แสงที่ดีที่สุด โดยควรตรวจสุขภาพตาอย่างน้อยปีละ 1 ครั้ง หรือบ่อยกว่านั้นหากมีปัญหาสุขภาพตาเฉพาะ แพทย์จะตรวจประเมินสาเหตุของอาการ วัดสายตา ตรวจสุขภาพตาโดยรวม และให้คำแนะนำในการดูแลที่เหมาะสม หากมีโรคตาที่ต้องได้รับการรักษา เช่น ต้อกระจก หรือต้อหิน แพทย์จะวางแผนการรักษาที่เหมาะสม รวมถึงแนะนำวิธีป้องกันไม่ให้อาการแย่ลง

สรุปบทความ

ตาแพ้แสงเป็นอาการที่พบได้บ่อยและมีหลายสาเหตุ ทั้งจากการสัมผัสแสงที่รุนแรง โรคตา อายุ การบาดเจ็บ และการใช้ยา อาการนี้ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิตอย่างมาก แต่สามารถป้องกันและดูแลได้ด้วยการปรับพฤติกรรม การใช้อุปกรณ์ป้องกันที่เหมาะสม และการปรึกษาจักษุแพทย์ที่คลินิกทำตา แต่สำหรับผู้ที่สนใจปรึกษาปัญหาเกี่ยวกับตาอื่น ๆ สามารถปรึกษาจักษุแพทย์ผู้ชำนาญการของ Sky Clinic ซึ่งมีความเชี่ยวชาญด้านการทำตาสองชั้น เปิดหัวตา แก้ไขกล้ามเนื้อตาอ่อนแรง ซ่อนแผลใต้คิ้ว และกำจัดถุงไขมันใต้ตา เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสมกับปัญหาของคุณ